Türkiye’de hayvan hakları ile ilgili en önemli yasa, 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’dur. Bu günlerde yeni bir yasa üzerinde çalışıldığı haberlerini alıyoruz. Aşağıda mevcut yasanın eksiklikleri ve bu konudaki öneriler yer almaktadır. Yazının sonundaki linkten mevcut 5199 sayılı kanuna ulaşılabilir.

Öneriler

Bu yasanın isminin “Hayvanları Koruma Yasası” yerine, “Hayvan Haklarını Koruma Yasası” olarak değiştirilmesi gerekmektedir. Çünkü bir canlının hakları yok ise o canlıyı koruyamazsınız.

5199 sayılı Hayvanları Koruma Yasasında kurumların almak zorunda oldukları sorumluluklardan bahsedilirken esastır kelimesi kullanılmakta bu da mutlak yapılması gerekli anlamına gelmediği içindir ki, sorumluluklarını yerine getirmeyen kurumların hesap vermesini engellemektedir. Bu nedenle, esastır kelimesinin yerine mutlak kelimesinin eş anlamlısı konulmalıdır.

6D) Öncelikle alındıkları yere bırakılması esastır cümlesi, alındıkları ortama bırakılmalıdır şeklinde düzenlenmelidir.

7B )Kontrolsüz üremenin önlenmesi için acı vermeden kısırlaştırma müdahaleleri yapılır cümlesi müdahaleler mutlaka yapılmalıdır şeklinde değiştirilmelidir.

8B) Tıbbi amaçlar dışında cümlesi çıkarılmalıdır.

8C) Bu tur hayvanların görünüşünü değiştirmeye gerekçe olacak sağlık sorunlarının tespitini bir veterinerin değil  3 veteriner hekimden oluşacak etik kurulun karar vermesi gerekmektedir Şeklinde düzeltilmelidir.

8D) Bu madde de tıbbi amaçlar dışında cümlesi kaldırılmalıdır.

9) Derslerde bilgi edinme amacı ile deney hayvanlarının kullanılmasının yasaklanması gerekmektedir. Sokak hayvanlarının hiçbir biçimde deneylerde kullanılması kabul edilemez.

10B) Kesimi esnasında hayvanların refahı cümlesine ilave olarak yaşam hakları cümlesi kullanılmalıdır.

10C) Yabani ve egzotik hayvanların ticaretine izin verilmemelidir.

11E) Hayvanların film çekimlerinde kullanılması  ve sirklerin hayvan şovları yapmaları yasaklanmalıdır. Ancak ekranda görünüşü birkaç saniye sürecek reklam filmleri için incelemeye binaen izin verilebilir.

Hayvanların Kesimi

12A) Hayvanların kesilmesinde hayvanın uyuşturularak bilincinin ortadan kaldırılmasından sonra acısız olarak kesilmesi gerekir şeklinde değiştirilmelidir.

13A) Kanuni istisnalar cümlesi çok belirsiz ucu açık bir cümle olması nedeni ile kaldırılmalı, önlenemez tehditler cümlesi de çıkarılmalıdır. Çünkü önlenemeyen tehdit yoktur, kurumların sorumluluklarını yerine getirmemesi vardır.

14A) Hayvanların öldürülmesi cümlesinden kasıtlı kelimesi çıkarılmalıdır.

22) Hayvanat bahçelerinin yenilerinin kurulmasına izin verilmemeli, ancak doğal yaşam parkı gibi hayvanların ihtiyacı olan doğal hareketlerini yapabilecek büyüklükte yerlerin yapılmasına izin verilebilir.

Bunun dışında hayvan polisi teşkilatlanmasına gidilmesi, hayvan haklarının korunmasında büyük bir adım olacaktır.

İdari Para Cezası Verme

Yasayı ihlal eden tüm suçların kabahatler kanunundan çıkartılarak T.C.K kapsamına alınması ve hayvanlara çeşitli şekillerde acı veren davranışı yapan kişi ya da kişilere en az 5 yıl ceza verilmesinin sağlanması ayrıca idari para cezalarının en az 20 kat arttırılması gerekmektedir.

Ayrıca 24.maddenin ihlali karşılığı hayvanının alınması dışında ki(zaten hayvanla ilişkisinin tutarsızlığı orta da iken hayvanının alınması da onun için ceza olmayacaktır) bu suçunda T.C.K. kapsamına alınması gerekir,

Bu Yasa Değişiklik Önerimizin Gerekçeleri

Öncelikle ’’esastır’’ kelimesi, sorumluluk taşıyan kurumların, görevlerini yerine getirmediklerinde onların kurtarıcısı görevini yapmaktadır.

Esas kelimesi kullanıldığında ceza vermesi gereken kurumlar, sırf bu kelime nedeni ile ceza kesememekte ve bunu mazeret olarak bizlere sunmaktadırlar.

6D) Yukarıdaki nedenden ötürü “esastır” kelimesi yerine, “alındığı yere bırakılmalıdır” cümlesinin kullanılması gerekir.

7B) “Kısırlaştırma müdahaleleri yapılır” cümlesi “müdahaleler mutlaka yapılmalıdır” şeklinde değiştirilmelidir. Çünkü bakımevi adı altında açılan bakımevi müsveddelerinin olduğu belediyelerin çoğunda veteriner hekim yoktur ya da göstermelik olarak mezbaha veterineri orada da çalışıyor gibi göstermektedirler. Bu durum halk sağlığını da doğrudan etkilemektedir.

8B) Tıbbi amaçlar cümlesinin kullanılmaması ise, bu cümlenin çok fazla negatif eylemler ifade etmesinden kaynaklanmaktadır. Tıbbi amaçlar cümlesi önü arkası fazlası ile açık bir cümledir.

8C) Ne yazık ki bu konu çok istismar edilen bir konudur. Bu nedenle sadece bu olayı gerçekleştiren veteriner hekimin yorumuna bırakmak doğru değildir.

8D) Bu madde de sokak hayvanlarının deney amaçlı kullanımına yol açabileceği kanısı bizde oluştuğundan tıbbi amaçlar dışında cümlesi çıkarılmalıdır.

9) Hayvanların okulda öğrenim amaçlı deney hayvanı olarak kullanımı pek çok hayvanın öldürülmesine neden olmaktadır. Bunun yerine başka metotlar kullanılmalıdır (maket, film gösterimi vs).

10B) Çünkü hayvan refahı ve hayvan hakları birbirinden farklı şeylerdir. Kullanma amaçlı bir hayvanın yok olana kadar yaşamını kolaylaştırmak.

Refah kelimesi ile bağdaşır (refah kelimesinin olduğu yerde hayvan haklarından bahsedilemez). Haklar ise bir canlının eziyet görmeme, acı çekmeme, yaşamını elinden almama anlamına gelmektedir. Zaruri durumlarda hayvanın canı gidecek ise onu acısız bir biçimde şuurunu yok ederek öldürmek gerekir. Çünkü hayvanlar ölümü hisseder ve acı çeker.

10C) Yabani ve egzotik hayvanların satışına izin verilmemelidir. Çünkü bu hayvanlar için Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının verdiği CİTES belgeleri, sıradan bir belge olmanın ötesine geçememekte sadece devlete para kazandırmaktadır ve bu hayvanlar doğal ortamlarından koparılıp insanoğlunun elinde zincirlerle kafeslerde hayat geçirmek zorunda kalmaktadırlar. Hiçbir hayvan bizi eğlendirmek, eğitmek ve tedavi etmek durumunda değildir. Bu amaçlar için hayvanların kullanılması insanoğluna hiç yakışmamaktadır.

11E) Hayvanların film çekimi ya da sirkler gibi eğlence amaçlı kullanımı tamamen yasaklanmalıdır. Çünkü sirklerde hayvanlar bütün bir hayatlarını kafes içerisinde tırlarla seyahat ederek geçirmekte ve insansı bazı hareketleri öğrenmek için işkence görmektedir. Bu nedenle bu tur hayvanlar çocuk yapmak istememekte ancak olması durumunda yavrularını ya öldürmekte ya da bakmamaktadır. Bu hayvanat bahçeleri içinde geçerlidir.

12A) Hayvanlar kesileceklerini hissetmekte ve her canlı gibi bu canlılarında korkma duygusu onların yaşamda kalabilmelerini sağlamaktadır. Hayvan kesildikten sonra yaklaşık 5 dakika civarında bilinci yerinde acı çekmektedir. İnsanoğlunun bu acıyı çektirmeye hakkı yoktur, bu nedenle acısız uyuşturulup bilinci yerine gelmeden kesilmelidir

13A) Çünkü önlenemeyen tehdit yoktur, kurumların sorumluluklarını yerine getirmemesi vardır.

14A) Kasıtlı kelimesi çıkarılmalıdır. Çünkü bilinçsizlik nedeni ile hayvanın canını yakan ya da hayvanına işkence olarak adlandırılan davranışlarda bulunan kimsenin kasıt yoktur cahildir deyip cezadan kaçamaması gerekir. Çünkü cezalar caydırıcı olmak zorundadır.

22) Hayvanat Bahçelerinin kesinlikle yenilerinin açılması önlenmelidir. Çünkü hayvanat bahçelerinden  herhangi bir eğitim almak, hayvanları tanımak mümkün değildir. Çünkü oradaki koşullarda yaşamaya çalışan hayvan, artık o hayvan değildir. Bu nedenle orada yaşayan hayvanın tüm yaşamını izleyebilmek mümkün olmadığı içindir ki onları tanıyamayız, sevmek tanımakla başlar. İnsanlar genelde eğlence amaçlı bu tur yerlere gitmektedirler. Eğer hayvanları biz, çocuklarımıza sevdirmek tanıtmak gerçekten istiyorsak, o zaman tv kanallarındaki belgeselleri izleyerek onları tanıyabilir tanıdıktan sonrada onları sevebilir ya da sevemeyebiliriz. İlle de hayvanat bahçesi açılsın deniliyorsa o zaman da, hayvanların, doğa da yaşadıkları gibi  yaşayabilecekleri ortamlar yaratılmalıdır. Ki bu amaçla Gaziantep’te açılan yerin devlet tarafından doldurulması ile doğal park görünümünü çoktan kaybetmiştir Tabi ki egzotik hayvanlar için bu doğayı yaratma şansımızda yoktur. İklim nedeni ile.

Bu arada insanoğlunun yarattığı üstün özelliklere sahip pitbulların toplatılıp bakımevlerinde eza çekmesinin ya da gizlice yok edilmesinin önüne geçmenin tek yolu, agresif olmayan Pitbulların kısırlaştırıldıktan sonra  yeddi emin olarak güvenli kişilere verilmesine (bu güvenli kişi sahibi de olabilir) agresif olanların eğitime tabii tutularak dövüş köpeği olmaktan çıkarılarak kısırlaştırılıp tekrar yediemin olarak güvenli kişilere verilmesine(bu sefer sahibine verilmemesine) dair bir maddenin yasaya konmasını kuvvetle istemekteyiz ancak bu durumda hayvan haklarından ve hayvan refahından bahsedebiliriz.

Bu görüşlerimizin ışığının sizleri de aydınlatması dileği ile.

5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5199-20100611.pdf