T.C. Anayasası’nın 3ncü Maddesine göre Türkiye Devleti, ülkesi ve milleti ile bölünmez bir bütündür. Son zamanlarda, bu tanımlamada yer almayan “Mavi Vatan” kavramı ile Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ülkesine eklemeler yapılma gayretlerine şahit olunmaktadır. Ancak, mavi vatan kavramının içi doldurulmadığı için kavramlar bulanıklaşmakta ve kafalar karışmaktadır. Bu sebeple, “Mavi Vatan”ın kavramsal olarak incelenmesi gerekmektedir.

Ülke Nedir?

Ülke milletin üzerinde yaşadığı coğrafi bölgedir. Devlet ülke üzerinde tam egemenliğe sahiptir.

Egemenlik, devletin kendi ülkesinde başka hiçbir güce bağımlı olmaksızın kendi başına kararlar alma ve uygulama yeteneğidir.

Ülkemiz, kara, deniz ve hava parçalarından oluşan bir bütündür.

Kara ülkesi, 36-42 derece kuzey enlemleri ile 26-45 derece doğu boylamları arasında yer alan 780 bin kilometrelik bir alandan ibarettir.

Deniz ülkesi, koylar, körfezler ve limanları kapsayan iç sularımız ile karasularımızdan ibarettir. Deniz ülkesinin kapsadığı bu bölgelerdeki deniz sahaları ile bu sahaların deniz altı ve yeraltı alanları da ülkemiz kapsamındadır.

Hava ülkesi hem deniz ülkesinin hem de kara ülkesinin üzerinde uzaya kadar uzanan hava bölgesini kapsamaktadır.

Okullarımızda öğrencilere sadece kara ülkesi öğretilmekte, insanlarımız deniz ve havada egemenliğimizin nereye kadar uzandığını genel olarak bilememektedirler.

Vatan Nedir?

TDK sözlüğünde “Vatan” karşılığı olarak “Yurt” kelimesi geçmektedir. Bu karşılık tam doğru değildir. Yurt; içinde yaşanılan fiziki ortamdır.

Millet ile ilişkisi açısından yurt kavramı daha çok ülke kavramı ile özdeşleşmektedir. Milletin yaşadığı yurt ülke kavramı ile ifade edilir.

Vatan ise ütopik bir kavramdır. Vatan kavramı daha çok hayal edilen bir yurdu ya da ülkeyi kapsamaktadır. Dilimize yerleşmiş olan “Ana vatan”, “Yavru vatan” vb. terimler bu romantik yaklaşımı göstermektedir.

Mavi Vatan Nedir?

Mavi vatan tabiri, önce Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz tarafından Türkiye’nin hak sahibi olduğu deniz alanlarındaki iddialarının ifade edilmesi kapsamında kullanılmıştır. Bu terim, ilgili olsun, olmasın pek çok kişi tarafından günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır.

Bu kavram, Türkiye’nin denizcilik hedeflerinin ve ufkunun belirlenmesini de içermektedir. Öncelerde “deniz alaka ve menfaatleri” terimi içerisinde yer alan ulusal menfaatlere ilaveten BM Deniz Hukuku Sözleşmesi’nde söz konusu olan Türkiye’ye ait münhasır ekonomik bölgelerde ya da kıta sahanlığı alanlarında yer alan yeni fırsatları da kapsamaktadır.

Türkiye’nin bulunduğu coğrafi bölgede hiçbir devlet kendi başına deniz yetki alanı belirleyemez. Devletler arasında bir anlaşma gereklidir. Bu kapsamda, mavi vatanın sınırları uluslararası hukuka göre ancak diğer bölge ülkeleri ile anlaşarak belirlenebilecektir.

Devletimiz mavi vatan olarak belirlenebilecek deniz alanlarında uluslararası hukuk tarafından belirlenecek hakları kullanabilecek ancak hiçbir zaman kendi ülkesinde kullanabildiği anlamda egemen olamayacaktır.

Sonuç olarak;

Ülkenin sınırları bellidir. Karasuları (Territorial Waters) sınırı devletin egemenlik alanını belirleyen sınırı çizer.

Mavi vatanının sınırları ise belirgin değildir. Mavi vatan mevcut durumda sanal bir gerçekliktir.