Berdel vardı eskiden. Bu evlilik türü artık pek yapılmıyor. Doğu illerimizde durumu bilmiyorum. İki aile karşılıklı kız alıp verme işi. Bir nevi kızların değiş tokuş edilmesi.

Birisinin evliliği yürümedi mi, diğeri de huzur bulamazdı. Varsayalım bir kadın üç beş çocuğu varken boşandı. Diğer aile de ona karşılık berdel olarak aldıkları kadını babasının evine gönderirlerdi. Kadınların çocukları kesinlikle kadına vermezlerdi. Her iki kadın da baba evinde oturur, erkek kardeşinin yani halası olduğu çocuklara bakardı.

Böyle iki ailenin canlı şahidiyim. Ailelerin inadı, töresinin bedelini çocuklar öder idi. Anneleri hayatta, sağ ve çocuklarını çok istiyor ama görüştürmüyorlardı. Babaları hayata gözlerini yumunca elli - altmış yaşlarına gelen çocuklar seksen yaşındaki anneleri ile görüşüyor ve bakımını üstleniyorlar. Böyle bir dünya da var. Akrabam oldukları için bu insanların yaşadıkları dramı yakından gördüm.

Kadının adının olmadığı devirlerde, toplumlarda eskiden çok yaşanıyordu.

Benim tanıdığım şimdi hayatta olmayan berdel evliliği yapan insanları anlatayım.

Komşu köyden güzel Esma'ya aşık olan ve aşkına karşılık bulan Hamza evlenmek istediğini ailesine bildirir. Kız isteme ve karşılıklı gidip gelmeler ve görüşmeler esnasında Esma'nın abisi Hüseyin, Hamza'nın kız kardeşi güzel Meryem'i görür. Hüseyin ailesini sıkıştırır ve der ki;

"Meryem'i bana alın, bacımı o zaman Hamza' ya verelim. Yoksa bu evlilik işini bozarım. Bu evliliğe karşıyım. Ortalığı yakarım, yıkarım."

Annesini, babasını ikna eder. Bacısı Esma'yı tehdit eder. Durum karşı aileye bildirilir. Fakat Meryem istemez Hüseyin ile evlenmeyi ve Berdel olmayı.

Aşık Hamza'nın çok ısrarı sonucu Meryem ailesinin baskısına maruz kalır ve söz hakkı olmadığını acı bir şekilde öğrenir.

Aynı anda düğün yapılır. Aynı gün gelinler damatlar ile buluşturulur. Her iki evde iki kardeş aynı gün evlenmiş olur.

Esma ve aşkı Hamza birbirlerine kavuşmuş mutluluktan uçarken, Meryem karalar bağlar hastalanır ve damadı görmek istemez.

Meryemin direnmesi çilesi günlerce sürer. Hüseyin'in ailesi Meryeme baskı kurmak, direncini kurmak için gidip kızları Esma'yı geri getirirler. Madem Meryem istemiyor o zaman her iki evlilikte iptal olacak.

Kızlar tekrar baba evine geliyor. Aileler mutsuz huzursuz. Gençler karalar bağlamış evde oturuyorlar. Herkes Meryemi suçluyor. Meryem sorun çıkarmasaydı herkes mesut mutlu yaşayacak idi.

Ama Meryem sorun çıkarıp Hüseyin'i istememişti. Sevmediği birisiyle evlenmem diye diretmiş, anne ve babasını da rezil etmiş, itibarlarını yok etmişti. Meryem güçlü, iradeli, savaşçı çıkmıştı. Ölümü göze alarak direnmişti.

Aşıklar, buluşma çareleri aramaya başlamış. Hamza geceleri Esma'nın köyüne gelip çalıların, meşe ağaçlarının arasına saklanıyormuş. Garip kuş, hayvan sesleri çıkarıp sevgilisine ulaşıyor ve buluşmaya gayret ediyormuş. Hüseyin ve adamları karanlıktaki gizli buluşmayı önlemeye çalışıyorlarmış.

Bir seferinde Hamza ile Esma buluşup kaçmaya çalışırken Hüseyin ve arkadaşları kaçakları yakalayıp Esma'yı eve getirmişler. Esma ağlatarak evine gelmiş. "Hamza beni zorla kaçırdı" demiş.

Sonuç, Meryem kazanmış ve evlilik gerçekleşmemiş. Her iki aile de bakmışlar yapacak bir şey yok. Kız istemiyor. Isrardan, baskıdan vaz geçmişler. Meryem istemediği evlilikten kurtulmuş.

Sonuç, Hamza ile Esma tekrar bir araya gelmiş, evliliklerini bir ömür boyu sorunsuz mutlu olarak sürdürmüşler.

Hüseyin başka bir kız ile evlenmiş. Meryem de istediği biri ile evlenmiş.

Bu olay Kırşehir'de 1952 yılında olmuş. Başka berdel evliliği de bizim yörede görmedim duymadım. Belki çok kişi ders almıştır. Evlilikte kızların rızasına önem vermeye başlamışlar.