Ukrayna-Rusya cephesini ve Orta Doğu’daki çatışmaları kendince bir düzene koyan Trump, “esas dosyası” için geçtiğimiz haftayı Doğu Asya’ya geçirdi. 2017 yılından bu yana Doğu Asya’yı ziyaret eden ilk ABD Başkanı olan Trump, Malezya’daki 47. ASEAN Zirvesi ile başlayan gezisini Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile görüşerek bitirdi. Bu süreçte yapılan anlaşmalar ve görüşmeler Trump’ın ve dolayısıyla ABD’nin önümüzdeki dönemde özellikle Çin’e karşı izleyecekleri politikalara dair önemli veriler sundu.

Müttefikleri Konsolide Etme

Trump’ın görüşmeleri ve anlaşmalarındaki ana odağını “müttefikleri” oluşturdu. Gerek “Soğuk Savaş” döneminde gerekse sonrasında ABD ile eş güdümlü politikalar izleyen Japonya ve Güney Kore gibi bölge ülkeleri, son dönemde Çin’in yükselişiyle birlikte Pekin’le yakın ilişkiler kurmaya başlamışlardı. Bu ilişkilerin Çin’in kuşatılması ve güçlenmesini önleme politikasına zarar verdiğini gören Trump, müttefiklerini “ticaret yoluyla” konsolide etmeye çalıştı.

İlk olarak Japonya’nın başbakanı Sanae Takaichi ile görüşen Trump, gümrük vergilerini düşüren ve ekonomik bağları güçlendiren kapsamlı bir ticaret anlaşmasına imza attı.[1]

Bu anlaşmayla Japonya’nın ABD’ye ihraç ettiği ürünlere uygulanacak gümrük vergisi yüzde 25’ten yüzde 15’e indirilirken Japonya’nın da ABD’deki sanayi yatırımlarını 550 milyar dolara çıkarması planlanıyor. Anlaşmanın yanı sıra iki ülke savunma sanayileri için önemli olan nadir elementlerin tedariki ve işlenmesi hususunda işbirliği yapmaya da karar verdiler.

Japonya’nın ardından bölgenin diğer büyük gücü Güney Kore ile görüşen Trump, Güney Kore sermayesinin ABD’ye 350 milyar dolar yatırım yapmasını öngören anlaşmayı imzaladı. Bu imzanın ardından Trump lütufta bulunarak Güney Kore’nin nükleer güçle çalışan denizaltı yapmasının olanaklarını sağlayacağını da belirtti.[2]

Japonya ve Güney Kore ile yapılan “ticari anlaşmaların” yanı sıra “askeri konularda” da kararlara varılması Çin’in hedefte olduğunu gösteriyor. Bu hedefe karşı “ekonomik ve askeri” güç toplanması adına Trump, bölgedeki “ufak müttefikleri” de göz ardı etmiyor.

Tayland ile Kamboçya arasındaki sınır anlaşmazlığını[3] bitiren Trump, Kamboçya ile bir ticaret anlaşması imzalayıp Tayland’a 18,8 milyar dolar değerinde 80 savaş uçağı sattı. ASEAN Zirvesi için gittiği Malezya’yı da boş geçmeyen Trump, imzaladığı “büyük ticaret anlaşması” nedeniyle Malezya’nın gelecek on yıl içerisinde ABD’ye 70 milyar dolar yatırım yapmasını sağlayacak.

Şi Cinping ile Görüşme

Trump’ın gezisi öncesinde merakla beklenilen ise Şi Cinping ile yapacağı görüşmeydi. Güney Kore’nin Busan kentinde yapılan ve yaklaşık 100 dakika süren görüşmeye iki liderin birbirlerini överek başlaması[4], tarafların bir konsensüs sağlama niyetinde olduklarını gösterdi. Nitekim görüşmenin ardından Çin’in Amerikan soya fasulyesi satın alacağını belirtilmesi ve Çin’in nadir toprak minerallerine getirdiği ihracat kontrolünü dondurması karşılığında ABD’nin uygulayacağı gümrük vergilerini düşürmeyi kabul ettiğinin açıklanması[5] bir konsensüsün sağlandığını ortaya koyuyor.

Görüşmeye ek olarak ABD ile Çin arasında gerçekleşen ticaret görüşmelerinde bir çerçeveye ulaşılması[6] ve iki ülkenin savunma bakanlarının “barış”a olan bağlılıklarını vurgulamaları[7] bir “bahar havasının” oluştuğuna işaret ediyor.

Fakat bu “bahar havasını” bozacak “kara bulutlar” ise gökyüzünde duruyor.

Çinli devlet rafinerilerinin, ABD’nin yaptırım uyguladığı Rus şirketleri Rosneft ve Lukoil’den petrol almaması üzerine Rusya’nın indirime gitmesi ve Çinli özel rafinelerin petrol alımına devam etmesi[8] ve Çinli Shenzhen Kiosk Electronic şirketinin Ukrayna’daki savaşta kullanması için Rusya’ya 3,3 milyondan fazla motor satması[9] ABD’nin hoşuna gitmeyen “kara bulutlarından” birkaçı. ABD Senatosu’nun üç gün üst üste Trump’ın dış politikada en önemli kozu olan gümrük vergilerini onaylamayıp reddetmesi[10] de bunlara eşlik ediyor.

Diğer yandan ABD’nin diğer ülkelere silah satışını hızlandıracak yasama çalışmaları[11] ve ABD ekonomideki “imparatorluğunun” sonuna gelindiğine dair işaretler[12] “bahar havasının” pek de uzun sürmeyeceğini ortaya koyuyor.