Sevgi dolu sevecen hoşgörülü halden anlayan uysal bir ihtiyar mı? Yoksa aile bireylerinin canına yeten, herkesin başına bela huysuz bir ihtiyar mı?

Yaşlılıkta neyi kaybediyoruz. Gördüklerimden başlayım.

Otuz yıl önce İzmir Gümüldürde bir yazlık sitede yaşıyordum. Site yönetimi için yapılan her genel kurul tartışma ve kavgalara sahne olurdu. Site yöneticisi emekli astsubayın yakınları çıkan kavgada muhalif yönetici emekli albayın kafasını kırdılar ve olay mahkemeye intikal etti.

Edremit Akçay da beş yıl yazları satın aldığım dairede kaldım. Sitelerde ve binalarda çıkan anlaşmazlıklar çok fazlaydı.

Altı daireli apartmanda bina otomatları yanmıyor. Su parasına itiraz, bahçe bakımı, araba park yeri, bahçedeki ağaçların meyveleri, çocukların gürültüsü gibi sayısız konularda sorun çıkıyordu.

Bu sorunlar sakince konuşarak çözüme varılmıyordu. Tartışma, kavga, küslük olurdu. Olayların karakola,  jandarmaya ve mahkemelere taşındığını çok gördüm. Kavgacı komşuları ayırmaya çalıştım hatta dayaktan payımıda aldım.

Bu yıl yine Gümüldürde kaldığım yazlık sitesinde, site yönetimi genel kurulunda tartışma, peşinden yumruklama ve silahların çekildiği bir ortamda bulundum. Olay için gelen jandarma ekibiyle yaptığımız sohbette bölgede çok yazlık site olduğunu ve genellikle kavgalı geçtiğini söylediler.

Akçayda yalnız yaşayan komşum olan bir kadın sadece apartmanda sesleri dinliyordu. Ayrıca kim hangi saatte eve gelmiş, kim aidat ödemiyor, hangi dairede kavga olmuş, yabancı birisi kime gelmiş, arabadan kim inmiş binmiş benzeri olayları izleyip takip ediyor ve takıntı haline getiriyordu.

Bir arkadaşım başka bir apartmanda yöneticiyi. Ekonomik durumu iyi olduğu halde 60 lira aidatı ödemeyen yalnız yaşayan yaşlı bir kadın vardı. Onu aidat ödeyen komşuları ilgilendirmiyordu.

İnsanlar yaşlanınca daha mı cimri oluyorlar yoksa bana ne etik olmaktan kalite davranmaktan. Bundan sonra ne olacağım ki beni hiçbir şey ırgalamaz anlayışı vardı çoğu yaşlıda.

Bencillik artıyor ve mizah duygusu azalıyor. Sinirlilik, huysuzluk, tahammülsüzlük ve hoşgörüsüzlük başlıyor.  Camilerinde yapılan telkinler de pek etkili olmuyor. En ufak söze kızıyor ve öfkeleniyorlar. Bu değişimlerin çoğu fiziksel ve kimyasal ama fark edilen ruhsal etkileridir.

Olur böyle şeyler, idare et, çocuktur oynayacak tabii, gençleri mazur gör, onlarda öyle düşüyor olabilir, herkesin görüşüne saygılı olmak lazım gibi bir etik değer yaşlılıkta kayboluyor.

Bunun yerine asabilik, küslük, huysuzluk, herkesi ve her şeyi eleştirmek, en iyisini ben bilirim, bizim zamanımızda saygı hürmet ahlak vardı tavır ve söylemleri alıyor.

Yaşlılıkta fark ettiğim bir başka sorun ise çok konuşmak. Geçmişi anlatmak. Misafirlikte gençleri buldular mı susmaları mümkün olmuyor. Unutkanlık fazla olduğundan aynı olayı defalarca dinlemek zorunda kalıyor genç insanlar.

Bir gün yaşlı komşularımız evimize hoş geldin kahvesi içmeye geldiler. Biz gayet saygılı bir şekilde oturmuş onları dinliyoruz. Ahmet abi konuşuyor sonra Hatice hanım konuşuyor. Sonunda birbirlerine girdiler. Kadın "Ahmet sus sıra bende birazda ben konuşayım" dedi.

Misafirlerimiz gittikten sonra olayı yorumladık. Hep kendilerini anlatmışlardı. Bize" kimsiniz, nereden emekli oldunuz, memleketimiz, çocuklarımız ile ilgili hiç soru sormadılar." Oysa biz onların yedi sülalesinin künyesini öğrenmiştik. Yaşlılığa verdik sonuçta.

Yaşlılar toplum içine az çıkıyor, , iş hayatından kopuyor, kime karşı utansın, kime hesap versin. Çıkarı ne gerektiriyorsa canı ne istiyorsa nasıl rahat hissediyorsa öyle davranıyor. Öbür tarafa gitmesine kaç gün kaldı ki niye toplumun kaide ve kurallarına uygun davransın ki!

Bu yaştan sonra utansa ne olacak. Prostatı var çişi gelmiş, tuvalet arayıp beklemez en uygun yere çişini yapar.

Zamanı gelince genetik kodlar devreye giriyor ve her yaşın davranış biçimi oluşuyor. Müdahale ve değiştirmenini mümkün şansı çok azdır. Elbette yaşam boyunca edinilen öğrenme değişme çabalarının da karşılığının olumlu etkileri olacaktır.