Savunma ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması (SEİA) Tam Metin

 

Kısa Adı SEİA olan ve 1980 yılında ABD ve Türkiye arasında imzalanan Savunma ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması, Mecliste onaylanmayınca 12 Eylül’den sonra Şubat 1981’de Resmi Gazetede Yayınlanarak yürürlüğe girmiş,  1987’de ek mektup teatisi ile 18 Aralık 1990 tarihine kadar uzatılmış, o tarihten itibaren beş sene aralıklar ile uzatılmaktadır. Bu beş sene bitiminden üç ay önce haber vermek şartı ile anlaşmanın fesh edilmesi mümkündür.

 

İncirlik dahil ve diğer üslerin gündeme geldiği bu günlerde çok konuşulan SEİA anlaşmasının tam metnini aşağıda sunuyorum;

 

Savunma ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması (SEİA)

 

Resmi Gazete: 1 Şubat 1981-Sayı: 17238

 

Türkiye Cumhuriyeti ve Amerika Birleşik Devletleri Hükümetleri Arasında Kuzey Atlantik Andlaşmasının II. ve III. Maddelerine Uygun Olarak Savunma ve Ekonomi Alanında işbirliğinde Bulunulmasına Dair Anlaşma

 

Türkiye Cumhuriyeti ve Amerika Birleşik Devletleri Hükümetleri,

Birleşmiş Milletler Yasasının amaç ve ilkelerine bağlılıklarını yeniden teyid ederek,

Aralarındaki ilişki ve işbirliğinin demokrasi, insan hakları, adalet ve sosyal gelişme ilkelerine dayandığını kabul ederek,

Ülkelerinin güvenlik ve bağımsızlıklarını sürdürme ve halklarının hayat seviyelerini yükseltme arzularını ifade ederek,

Bütün alanlarda olduğu gibi ekonomi ve savunma alanlarında da işbirliğinin, Tarafların egemenliğine tam saygı ilkesine dayandığını kabul ederek,

Aralarındaki ekonomik ve buna ilişkin bilimsel ve teknolojik işbirliğine bir yandan ikili düzeyde diğer yandan Kuzey Atlantik Andlaşması Teşkilâtı'nın üyeleri olarak devam etme ve aralarındaki savunma işbirliğini Kuzey Atlantik Andlaşması çerçevesi içindeki ortaklar olarak geliştirme isteklerini belirterek,

Dünya barışının güçlendirilmesine katkıda bulunmaya kararlılıklarını teyid ederek,

Yeterli bir savunma düzeyinin sürdürülmesi ilkesinin dünya barış ve istikrarının korunması için önemli bir unsur teşkil ettiğini gözönünde bulundurarak,

Silahsızlanma çabalarının hızlandırılmasına olan inançlarını ve bu sürece katkıda bulunmaya karşılıklı isteklerini ifade ederek,

Süregelen dostluklarına dayanarak ve Kuzey Atlantik Andlaşması alanının güvenlik ve savunmasına ilişkin yükümlülüklerinin bilinci içinde ve Kuzey Atlantik Andlaşmasının II. ve III. maddelerine uygun olarak,

Aşağıdaki hususlarda anlaşmaya varmışlardır:

 

MADDE I

 

Taraflar, ekonomik ve sosyal gelişmelerini artırmak için egemen eşitlik ve karşılıklı yarar temeline dayanarak, işbirliğini sürdüreceklerdir.

Bu amaçla, Taraflar, aralarında iki ülkeyi ilgilendiren ekonomi, savunma ve bunlara ilişkin bilimsel ve teknik konuları da içeren yakın işbirliğini sürdürecek ve geliştireceklerdir.

Türkiye Cumhuriyeti ve Amerika Birleşik Devletleri Hükümetleri bu alanlardaki işbirliğini devamlı olarak gözden geçirecekler ve bu işbirliğini geliştirmek İçin gereken önlemleri saptayacak ve uygulayacaklardır.

Bu amaçlarla, düzey ve zamanı her iki Hükümet arasında karşılıklı olarak kararlaştırılacak istişarelerde bulunulacaktır.

 

MADDE II

 

Taraflar, ekonomi ve savunma konuları arasında yakın ilişkiler olduğunu ve sağlam bir savunmanın sağlam bir ekonomiye dayandığı gerçeğini kabul ederek ve Kuzey Atlantik Andlaşması Teşkilâtı'nın üyeleri olarak karşılıklı sorumluluklarını yerine getirebilmek için birbirlerine yardım etmek amacıyla Kuzey Atlantik Andlasmasının II. maddesinde öngörüldüğü üzere, aralarındaki ekonomik işbirliğini, ticari, ekonomik, sınaî, bilimsel ve teknolojik ilişkileri de kapsayacak biçimde geliştirmeye azamî ölçüde çaba göstereceklerdir.

Bu amaçla, Birleşik Devletler Hükümeti Türkiye'nin kalkınma çabalarına, karşılıklı mutabakata varılmış malî ve teknik yardımları sağlamak için elinden gelen her türlü çabayı gösterecektir.

 

MADDE III

 

Kuzey Atlantik Andlaşmasının III. maddesi çerçevesinde, iki Hükümet arasındaki karşılıklı güvenlik işbirliğinin güçlendirilmesi amacı ile, Birleşik Devletler Hükümeti Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine, karşılıklı mutabık kalınacak programlara uygun olarak, savunma malzemesi, hizmetleri ve eğitim sağlamak için elinden gelen her türlü çabayı gösterecektir. Bu alandaki işbirliği 1 numaralı Savunma Desteği Tamamlayıcı Anlaşmasına uygun olarak yürütülecektir.

 

MADDE IV

Bu Anlaşmanın II. maddesinin ruhuna uygun olarak ve Tarafların elde edecekleri karşılıklı yararların bilinci içinde Türkiye Cumhuriyeti ve Birleşik Devletler Hükümetleri, uygun savunma malzemelerinin üretiminde ve satın alınmasında, işbirliği imkanlarını araştıracaklardır. Taraflar, yukarıda belirtilen ekonomik ve savunma işbirliği alanlarında ortak yatırımları teşvik etmeyi üstleneceklerdir.

Bu amaçla Birleşik Devletler Hükümeti, savunma malzemesi ve teçhizatının Türkiye'de üretiminin, bakımının, onarımının ve modernizasyonunun geliştirilmesini amaçlayan, karşılıklı mutabık kalınmış çabalarda Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine yardım edecek ve yeni savunma üretimi projelerinin geliştirilmesini ve savunma malzemesi alanındaki iki yönlü ticareti teşvik edecektir.

Bu işbirliği 2 numaralı Savunma Sanayii İşbirliği Tamamlayıcı Anlaşması'na uygun olarak yürütülecektir.

 

MADDE V

 

1. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti, Birleşik Devletler Hükümeti'nln belirli Türk Silahlı Kuvvetleri Tesislerinde müşterek savunma tedbirlerine katılmasına izin verir.

2. Tesislerin faaliyetleri ve teknik işletilmeleri karşılıklı mutabık kalınmış amaçlara ve programlara uygun olarak yürütülecektir.

3. Bu Anlaşmanın amaçları için Türkiye Cumhuriyeti topraklarında bulunan veya atanmış Amerika Birleşik Devletlerinin kuvvet ve sivil unsuruna ve bunların, yakınlarına 19 Haziran 1951 tarihli «Kuzey Atlantik Andlaşmasma Taraf Devletler Arasında Kuvvetlerinin Statüsüne Dair Sözleşme» uygulanacaktır.

4. Bu Anlaşmada öngörülen savunma işbirliğinin şümulü Kuzey Atlantik Andlaşmasmdan doğan yükümlülükler ile sınırlı olacaktır.

5. Bu işbirliği 3 numaralı Tesisler Tamamlayıcı Anlaşmasına uygun olarak yürütülecektir,Tesisler Tamamlayıcı Anlaşmasına uygun olarak yürütülecektir,

 

MADDE VI

 

Tarafların egemen eşitliği ilkesini dikkate alarak, Anlaşma ve onun Tamamlayıcı Anlaşmaları hükümlerinin karşılıklılık esasına dayalı olarak yürütülmesi amacı İle. Taraflar aşağıdaki hususlarda mutabık kalmışlardır :

A. Güvenlik yardımı ve diğer ilgili konular da dahil olmak üzere, yetkili Birleşik Devletler askerî makamları ile bilgi değişimi, işbirliği ve iki tarafı da ilgilendiren diğer savunma konularında irtibatı idame ettirmek amacı ile Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti Amerika Birleşik Devletlerindeki Büyükelçiliği bünyesinde bir askeri irtibat bürosu bulundurabilir.

B. Aynı şeklide, Birleşik Devletler Hükümeti de Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'nin

yetkili makamları ile benzer faaliyetlerin yürütülmesi için Türkiye'de kendi kuruluşunu bulundurabilir.

 

 

 

MADDE VII

 

 

1. Bu Anlaşma ve ona bağlı Tamamlayıcı Anlaşmalar 5 yıl süreyle geçerli olacaktır. Taraflardan biri bu ilk ö yıllık sürenin bitiminden 3 ay önce bu Anlaşmanın feshini ihbar etmediği takdirde, Tarafların mutabakatı ile yahut müteakip her yılın bitiminden 3 ay önce Taraflardan birinin fesih ihbarında bulunması sureti ile sona erdirilinceye kadar birer yıl süreyle yürürlükte kalmaya devam edecektir.

2. Bu Anlaşma ve buna bağlı Tamamlayıcı Anlaşmaların uygulanması veya yorumlanması ile ilgili olarak anlaşmazlık ortaya çıktığı takdirde Taraflar meseleyi çözümlemek üzere derhal istişarelere başlayacaklardır.

3. Taraflardan herhangi biri, gerekli gördüğü takdirde, yazılı olarak, Anlaşmanın veya buna bağlı Tamamlayıcı Anlaşmaların herhangi birinin tadilini veya gözden geçirilmesini önerebilecektir. Bu durumda derhal istişarelere başlanacaktır. Üç ay içinde sonuç alınamazsa, Taraflardan herhangi biri, 30 günlük yazılı bir bildirimle, Anlaşmayı veya uyuşmazlık konusu Tamamlayıcı Anlaşmayı sona erdirebilecektir.

4. Taraflardan biri, diğer tarafın Anlaşma veya Tamamlayıcı Anlaşmaların hükümlerine uymadığı veya uyamadığı sonucuna vardığı takdirde, yazılı olarak, istişare önerisinde bulunabilir ve bu istişareler derhal başlar. 30 gün İçinde bir sonuca varılamaz ise, Taraflardan herhangi biri 30 günlük bir yazılı bildirim İle bu Anlaşmayı veya bu Anlaşmanın geçerliliğine halel getirmeksizin Tamamlayıcı Anlaşmalardan herhangi birini sona erdirebilir.

 

MADDE VIII

 

Bu Anlaşma ve buna bağlı Tamamlayıcı Anlaşmalar her iki Tarafın kendi hukuki usullerine uygun olarak, notaların teati edildiği tarihte yürürlüğe girecektir.

 

MADDE IX

 

İşbu Anlaşma Türkçe ve İngilizce metinleri aynı derecede geçerli olmak üzere 1980 yılı Mart ayının 29. günü, Ankara'da iki nüsha olarak yapılmıştır.

 

            TÜRKİYE CUMHURİYETİ                                                                  AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ

                 HÜKÜMETİ ADINA                                                                                       HÜKÜMETİ ADINA

          (İmza)                                                                                                             (İmza)

                Hayrettin ERKMEN                                                                                       James W. SPAIN

                Dışişleri Bakanı                                                                                               A. B. D. Büyükelçisi

 

Türkiye Cumhuriyeti ve Amerika Birleşik Devletleri Hükümetleri Arasında Savunma Desteği Alanında 1 Numaralı Tamamlayıcı Anlaşma

 

MADDE I

 

Türkiye Cumhuriyeti ve Amerika Birleşik Devletleri Hükümetleri arasındaki Savunma ve Ekonomik İşbirliği Anlaşmasının III. maddesine uygun olarak, Birleşik Devletler Hükümeti Türk Silahlı Kuvvetlerinin bir modernizasyon ve idame programına ihtiyacı olduğunu kabul eder. İki Hükümet arasındaki güven ve işbirliğini artırmak amacıyla Birleşik Devletler Hükümeti, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine savunma desteği (savunma malzemesi, hizmetleri ve eğitim) sağlamak ve mümkün olabilecek en iyi koşullarla bir Beş Yıllık Tedarik Programını içeren modernizasyon ve bakım programının hedeflerine ulaşması için, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine askeri yardım sağlamak üzere elinden gelen her türlü gayreti göstermeyi taahhüt eder.

 

MADDE II

 

Taraflar, uzun vadeli savunma planlamasının, askerî kuvvet planlamasının ve modernizasyonun vazgeçilmez bir unsuru olduğunu gözönünde bulundurarak, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine, savunma desteği ihtiyaçlarını Birleşik Devletler kaynaklarından karşılaması için sağlanabilecek Kaynakların en etkin biçimde kullanılmasını kolaylaştırmak amacıyla Ankara'da, bundan böyle Ortak Komisyon olarak anılacak, ortak bir Türk - Amerikan Savunma Desteği Komisyonu kuracaklardır.

 

MADDE III

 

Ortak Komisyon yüksek düzeydeki Türk ve Amerikan temsilcilerinden oluşacaktır ve bu komisyonun, iki ülkeden, her biri general rütbesinde, ortak başkanları olacaktır.

Ortak Komisyon'un çalışma usulleri ve idarî düzenlemeleri karşılıklı anlaşmayla daha ayrıntılı olarak saptanacaktır. Anılan usuller ve düzenlemeler, Ortak Komisyon'un, iki ülkenin askerî örgütleri arasında mevcut muhabere, ve koordinasyon yollarını tamamlayıcı mahiyette olacaktır.

 

MADDE IV

 

Ortak Komisyon, Türk makamlarınca, Türk Silahlı Kuvvetlerine terettüp eden NATO görevleri gözönünde bulundurularak hazırlanmış olan savunma kalemleri listesine istinaden :

A. Çeşitli savunma kalemlerinin fiatlarını ve özellikle hibe yardımı, ihtiyaç fazlası stokları, kredi veya kira, askerî yardım alan üçüncü ülkelerden devir ve mümkün olabilecek diğer bütün yollardan elde edilebilmesi olasılıklarım dikkate alarak Döner Beş Yıllık Tedarik Programının düzenli uygulanması için tavsiyeler geliştirecek,

B. Birleşik Devletler kaynaklarından sağlanabilecek askerî yardım düzeyini dikkate alarak, Türk Hükümetinin vereceği akçalı planlama verileriyle uyumlu biçimde, Beş Yıllık Tedarik Programlarına dayalı yıllık tedarik programları hazırlayacak,

C: Beş Yıllık Döner Tedarik Programına dayanan yıllık tedarik programını, Birleşik Devletlerden sağlanacak yıllık askerî yardım miktarı dahil, her iki Hükümetin yetkili makamlarına tavsiye edecek ve bu makamlar nezdinde destekleyecektir.

 

MADDE V

 

Ortak Komisyonca tavsiye edilen Döner Beş Yıllık Tedarik Programının uygulanması için Birleşik Devletler Hükümeti ihtiyaç fazlası savunma malzemesi sağlamaya ve savunma teçhizatını ödünç veya kira yoluyla vermeye çalışacaktır. Birleşik Devletler Hükümeti Amerikan Güvenlik Yardımı Yasasında bulunan yıllık yetki ve tahsislere bağlı olarak Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine askerî yardım sağlayacaktır. Ayrıca, her i k i ülke, diğer NATO Müttefiklerinin bu Döner Beş Yıllık Tedarik Programının gerçekleştirilmesine katkısını teşvik etmek için işbirliği halinde çaba göstereceklerdir.

 

MADDE VI

 

Nakit ödeme veya Yabancı Askerî Satışlar Kredileri yoluyla sağlanan savunma malzemeleri ve hizmetlerinin ücretleri uygulanabilir Amerikan mevzuatının elverdiği en düşük fiat düzeyinde olacaktır.

 

MADDE VII

 

Birleşik Devletler Hükümeti savunma malzemelerinin Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine teslimine yüksek öncelik verecektir.

 

MADDE VIII

 

Bu Tamamlayıcı Anlaşma yürürlüğe girişinden itibaren beş yıl süre ile geçerli olacaktır. Taraflardan biri diğer Tarafa bu ilk beş yıllık sürenin bitiminden üç ay önce bu Anlaşmanın feshini ihbar etmediği takdirde, Tarafların mutabakatı ile yahut müteakip her yılın bitiminden üç ay önce Taraflardan birinin fesih ihbarında bulunması suretiyle sona erdirilinceye kadar birer yıl süreyle yürürlükte kalmaya devam edecektir.

 

MADDE IX

 

İşbu Anlaşma Türkçe ve İngilizce metinleri aynı derecede geçerli olmak, üzere 1980 yılı Mart ayının 29. günü, Ankara'da iki nüsha olarak yapılmıştır.

 

            TÜRKİYE CUMHURİYETİ                                                                  AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ

                 HÜKÜMETİ ADINA                                                                                       HÜKÜMETİ ADINA

          (İmza)                                                                                                             (İmza)

                Hayrettin ERKMEN                                                                                       James W. SPAIN

                Dışişleri Bakanı                                                                                               A. B. D. Büyükelçisi

 

 

Türkiye Cumhuriyeti ve Amerika Birleşik Devletleri Hükümetleri Arasında Savunma Sanayii İşbirliği Konuşumla 2 Numaralı Tamamlayıcı Anlaşma

 

Türkiye Cumhuriyeti ve Amerika Birleşik Devletleri Hükümetleri,

Araştırma geliştirme üretim, tedarik ve lojistik destek alanlarında, müessir işbirliği yoluyla, karşılıklı savunma yeteneklerini ve bir bütün olarak Kuzey Atlantik Ittifakı'nın savunma yeteneğini güçlendirmek arzusu ile,

Daha yüksek bir savunma imalatı yeteneğinin, güçlü savunma gayretlerinin ayrılmaz bir parçası olduğuna inanarak,

Köklü bir güvenlik ilişkisinin ahenkli ekonomik ilişkilerle desteklendiği gerçeğini gözönünde tutarak,

Ekonominin ve yeni teknolojilerin tatbikinle, savunma konuları üzerindeki artan etkisini dikkate alarak,

NATO ülkelerinin ileri sınai ve teknolojik yeteneklerini geliştirmek ve sürdürmek ve mevcut kaynakların daha akılcı kullanımını, teçhizat ve hizmetlerin standartlaştırılmasını ve karşılıklı kullanılabilirliğini, daha fazla bilgi teatisini ve daha uyumlu tedarik siyasetleri izlenmesini sağlamak yolandaki çabalarını nazarı Itlbare alarak, aşağıdaki hususlarda mutabık kalmışlardır.

 

MADDE I

 

 

1. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Amerika Birleşik Devletleri Hükümeti, savunma teçhizatı üretim ve bakım yeteneklerini artırabilmek ve silahlı kuvvetlerinin, kendi ve ortak savunmaları için ihtiyaç duyulan modern silah ve teçhizatı daha ekonomik ve verimli şekilde elde edebilmeleri için işbirliğinde bulunacaklardır.

2. Bu amaçla, her İki Hükümet de karşılıklı savunma malzemesi tedarikini ve savunma alanında teknolojik bilgilerin karşılıklı akışım kolaylaştırmaya çalışacaklardır. Ayrıca, savunma teçhizatı ve hizmetlerinin tedariki İçin piyasa imkanları sağlamaya ve savunma teçhizatının ortak üretimi ile savunma araştırma ve geliştirmesinde işbirliğini artırmaya ve kolaylaştırmaya ve savunma teknolojilerinde bilgi alışverişi programlarını genişletmeye çalışacaklardır.

3. Bu Tamamlayıcı Anlaşma, konvansiyonel savunma teçhizatının araştırma, geliştirme, üretim, tedarik ve lojistik desteği hususlarında mümkün olan ikili işbirliği alanlarını kapsar. Bu Tamamlayıcı Anlaşma uyarınca alınacak tedbirler, Milli Silah Müdürleri Konferansı (CNAD), Bağımsız Avrupa Program Grubu (IEPG) ve NATO Lojistik Başkanları Konferansı (SNLC) çalışmalarını tamamlayıcı veya bu çalışmalar ile uyumlu olacaktır. Bu nedenle, IEPC ile AmeriKa Birleşik Devletleri Hükümeti arasında yapılan anlaşmalarla bu Tamamlayıcı Anlaşma arasında muhtemel bir uyuşmazlık halinde Taraflar bu Anlaşmanın tadili amacıyla istişarede bulunmayı kabul ederler.

4. Her iki Hükümet, ilgili kanunlarına ve mevzuatına uygun olarak, ortak araştırma ve geliştirme için yapılacak bütün taleplere ve ittifak iğinde teçhizat ve hizmetlerin standardizasyonu ve/veya karşılıklı kullanılabilirliğini artırmayı amaçlayan imalat ve tedarik taleplerine en yüksek önemi verecektir.

5. Hükümetlerden herbiri, diğerinin ülkesinde geliştirilen veya üretilen savunma teçhizatının tedarikinde, normal olarak, rekabete dayanan sözleşme usullerini kullanacaktır.

6. Her iki Hükümet, bu Anlaşma'nın uygulanması için ayrıntılı usuller üzerinde anlaşmaya varacaklardır. Bu usuller, aşağıdaki hususları kapsayacaktır :

A. Teklifler, «Yerli Malı Satın Alınmasına» ilişkin kanun ve mevzuattaki fiat fark göstergeleri ve ithal vergileri bedelleri uygulanmadan değerlendirilecektir.

B. Her iki ülkedeki vasıflı sınat ve kamusal kaynaklar azami ölçüde nazarı itibare alınacaktır.

C. Tekliflerin, satın alan Hükümetin performans, kalite, teslim ve flat bakımından uygulanabilecek şartlarını karşılaması gerekecektir.

7. Milli Savunma gereklerini gözetmek amacı ile, bu Tamamlayıcı Anlaşma çerçevesinde yapılacak karşılıklı savunma malzemesi tedariki kapsamı dışında tutulacak herhangi bir malzeme kalemi, mümkün olan en kısa süre içinde, Türk Millî Savunma Bakanlığı ve ABD Savunma Bakanlığı seviyesinde kendi ülkeleri için düzenlenecek listelerde gösterilecektir. Sözkonusu listeler sürekli olarak gözden geçirilecek ve yalnızca anılan seviyede değiştirilebilecektir.

8. Her iki Hükümet, bu Tamamlayıcı Anlaşma çerçevesinde sağlanmış olan teknik bilgi paketlerinin (TBP) mülkiyet haklarım elinde bulunduran veya. Kontrol edenlerin ön mutabakatı olmadan ihale ve geleceğe yönelik savunma amaçlı mukavelelerin icrası dışındaki başka bir maksatla kullanılamayacağını ve sözkonusu mülkiyet haklarının veya TBP'de bulunan imtiyazlı, mahfuz veya gizlilik dereceli olan veri ve bilgilerin en iyi şekilde korunacağını garanti edecektir. TBP bunların menşei olan Hükümetin yazılı rızası olmadan üçüncü bir ülkeye veya herhangi bir alıcıya hiç bir suretle verilmeyecektir.

9. Aksine mutabakat olmadıkça, bu Tamamlayıcı Anlaşma çerçevesinde sağlanan savunma malzemeleri veya teknik bilgilerin ve bu bilgilerle imal edilen savunma malzemelerinin üçüncü taraflara devri, savunma malzemelerini ve teknik bilgileri sağlamış olan Hükümetin mutabakatına tabi olacaktır.

10. Satın alan Hükümetin talebi üzerine, bu Tamamlayıcı Anlaşma uyarınca satın alman savunma teçhizatı kalemlerinin müteakip lojistik desteğine ilişkin düzenleme ve usuller ihdas olunacaktır. Her iki Hükümet kendi savunma lojistik sistemlerini ve kaynaklarını gerektiği ve mutabık kalındığı üzere, bu amaç için hazır bulunduracaklardır.

 

MADDE II

 

1. Birleşik Devletler Hükümeti, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine, silah ve mühimmat dahil, savunma malzeme ve teçhizatı üretimi, bakımı, onarımı ve yenileştirilmesi için Türk Hükümetinin öncelikleri ışığında, üzerinde karşılıklı mutabık kalınabilecek yardımları sağlayacaktır.

2. Türk sanayiinin üretim kapasitesinde artış meydana getirmek amacı ile karşılıklı mutabık kalınmış savunma İmalatı projeleri hazırlanacaktır. Bu projeler yalnızca Türkiye tarafından, ortak Türk - A B D uyumlu imalat projeleri olarak, veya diğer NATO üyesi ve dost ülkelerin katılacağı çok taraflı projeler olarak tahakkuk ettirilebilecektir.

 

MADDE III

 

Hükümetlerden herblri, bu Anlaşma uyarınca bakım, onarım ve yenileştirme için kendi ülkesine gönderilen teçhizat ve malzemenin gümrük vergi ve resimleri veya benzeri ücretlerden muaf olarak ithal ve ihracına müsaade edecektir.

 

MADDE IV

 

1. Birleşik Devletler Hükümeti, savunma teçhizat İmalatının geliştirilmesi ve NATO İttifakına alt teçhizat ve hizmetlerin rasyonalizasyon, standardizasyon ve karşılıklı kullanılabllirliğinin artırılması amacı ile, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine sınai mülkiyet hakları sağlayacak veya mümkün olan hallerde hiçbir ücret almadan veya herhangi bir N A T O ülkesine uygulanan şartlardan daha ağır olmamak kaydı İle bu hakları elde etmesi için Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine yardım edecektir.

2. Birleşik Devletler Hükümeti, mümkün olan ölçüde ve karşılıklılık esası üzerinden, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine karşı araştırma, geliştirme masrafları ve tekerrür etmeyen üretim masrafları hakkındaki taleplerinden feragat edecektir.

 

MADDE V

 

1. Hükümetlerden herbiri, bu Tamamlayıcı Anlaşmayı kendi ülkesindeki ilgili sanayilerin dikkatine sunacak ve uygulanması hususunda gereken şekilde yol gösterecektir. Her iki Hükümet, sanayilerin, gizlilik dereceli bilgilerin güvenliği ve korunmasına ait mevzuata uymasını temin için gereken bütün tedbirleri alacaklardır.

2. Bu Tamamlayıcı Anlaşmanın uygulanması tam sınai katılmayı içerecektir. Anlaşmanın amaç ve ilkelerinden haberdar edeceklerdir.

 

MADDE VI

 

1. Bu Tamamlayıcı Anlaşmanın uygulanmasıyla ilgili olarak verilen her türlü malzeme, plan, şartname ve bilgiler bunları veren Hükümet tarafından güvenlik nedenleriyle gizlilik derecesine tabi tutulduğu ölçüde, diğer Hükümet de eş düşen bir gizlilik derecesini devam ettirecek ve gizlilik derecesi koyan Hükümetin kullandıklarına eşdeğerde güvenlik tedbirleri uygulayacaktır.

2. Bir Hükümetten diğerine, gizli kalmak şartı ile sağlanan bilgiler ya orijinal gizlilik derecesinde kalacak veya diğer Hükümet tarafından gerekli görülecek şekilde, bilgilerin ifşamın önlenmesini temin edecek olan eşdeğer bir gizlilik derecesi tayin edilecektir. Arzu edilen korunmayı sağlamada yardımcı olmak üzere, Hükümetlerden herbiri, verilen bu çeşit bilgileri, bilginin kaynağını, bilginin bu Tamamlayıcı Anlaşmayla ilgili olduğunu ve gizli kaydıyla verildiğini gösteren bir ifadeyle işaretleyecektir.

 

MADDE VII

 

Bu Anlaşma, karşılıklı mutabık kalınan programlar uyarınca uygulanacaktır. Bu amaçla, her iki Hükümet, yetkili makamları aracılığı ile uygulama anlaşmaları yapacaklardır. İki Hükümet bu Anlaşma ekinde tanımlanacak programları ve projeleri, Türkiye İçin, mümkün olan en az masrafla uygulama yollarını arayacaktır.

 

MADDE VIII

 

1. Bu Tamamlayıcı Anlaşma başlangıçta beş yıl süreyle geçerli olacak ve bunu müteakip, sona erdirilmediği sürece, yıldan yıla yürürlükte kalmaya devam edecektir. Anlaşma, ilk yürürlük süresinin veya herhangi bir yıllık uzatmanın sonunda, Taraflardan biri diğerine, bu sürenin sona ermesinden en az 90 gün önce sona erdirme hususundaki niyetini yazılı olarak bildirdiği takdirde sona erdirilecektir.

2. Bu Anlaşmanın yorumlanması veya uygulanması hususunda anlaşmazlık doğduğu takdirde, Taraflar meseleyi derhal çözmek amacı İle istişarede bulunacaklardır.

3. Taraflardan herhangi biri, yazılı olarak, bu Anlaşmanın gözden geçirilmesini veya değiştirilmesini önerebilir. Böyle bir durumda, istişareler derhal başlayacaktır. Üç ay içinde sonuç elde edilmezse, Taraflardan her biri 30 günlük yazılı ihbarla Anlaşmayı sona erdirebillr.

 

MADDE IX

 

Bu Tamamlayıcı Anlaşma sona erdiğinde, Anlaşma çerçevesinde imzalanan mukavelelerin uygulanması tamamlanmamışsa, Anlaşmanın hükümleri, sözkonusu mukaveleler için bunlar sona erinceye kadar geçerli olmaya devam edecektir. Anlaşma sona erdirildiği takdirde, I. maddenin 8. ve 9. fıkraları ile VI. madde, Anlaşmanın yürürlük süresi içinde verilen malzeme ve bilgiler yönünden geçerli olmaya devam edecektir.

 

MADDE X

 

İşbu Anlaşma Türkçe ve İngilizce metinleri aynı derecede geçerli olmak üzere 1980 yılı Mart ayının 29. günü, Ankara'da İki nüsha olarak yapılmıştır.

 

            TÜRKİYE CUMHURİYETİ                                                                  AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ

                 HÜKÜMETİ ADINA                                                                                       HÜKÜMETİ ADINA

          (İmza)                                                                                                             (İmza)

                Hayrettin ERKMEN                                                                                       James W. SPAIN

                Dışişleri Bakanı                                                                                               A. B. D. Büyükelçisi

 

 

Türkiye Cumhuriyeti ve Amerika Birleşik Devletleri Hükümetleri Arasında

Savunma Sanayii İşbirliği Alanında 2 Numaralı Tamamlayıcı

Anlaşmanın Eki

 

 

HALİHAZIRDA ELE ALINMIŞ OLAN PROJELER :

 

A. Tank - Savar mühimmatı üretimi:

 

Zırh delici mühimmat yapımı için, ayrı bir üretim hattına gerek vardır. Bu projenin amacı, Türk Silahlı Kuvvetlerinde mevcut silahlar ve daha modern silah tipleri için çukur imlâ ve som zırh mühimmat üretimi yeteneği kazanmaktır.

 

B. Tapa Üretimi:

 

Çeşitli tapa tipleri üretmek için yeni tesislere gerek vardır. Bu projenin amacı, mevcut üretim yeteneğini, top mühimmatı, roket ve füze savaş başlıkları, çeşitli bomba ve mayın üretimi için yeni teknoloji ve teçhizat sağlayarak artırmaktır.

 

C. Sevk Barutu ve Patlayıcı Üretimi ;

 

Sevk barutu üretim yeteğinde bir artışa gerek vardır. Bu projenin amacı, top mühimmatı ve roket savaş başlığı üretim programlarını desteklemek için çeşitli tipte sevk barutu ve yüksek - patlayıcı üretmektir.

 

D. Çeşitli tipte Roket Üretimi:

 

Çeşitli tipte raket üretmek için mevcut yapım tesislerini teçhizat ve üretim bilgisiyle tamamlamaya gerek vardır. Bu projenin amacı, Türk Ordusu'nun gereksinmelerini karşılamak için roket tipi mühimmat ve roket takviyeli teçhizat yapmak ve sağlamaktır.

 

E. Uçak Yenileştirme Yeteneklerinin geliştirilmesi ve Tesislerin geliştirilmesi:

 

Türk Silahlı Kuvvetlerinde mevcut savaş uçaklarını yenileştirme yeteneğini artırmak için plan ve programların geliştirilmesine gerek vardır. Bu projenin amacı, F - 4 Fantomlar dahil olmak üzere mevcut uçaklar için maklna, gövde, avionik ve diğer elektronik teçhizatın tam ve kendi kendine yeterli biçimde yenileştirilmesi yeteneği sağlamaktır.

 

F. Modern bir firkateyn inşaası ve «overhaul» yeteneğinin geliştirilmesi :

 

Türk Deniz Kuvvetlerinin gereksinmelerine uygun bir modern firkateyn inşaası programı izlenecektir. İnşa faaliyetine muvazi olarak Gölcük Tersanesinin «overhaul» yeteneği arttırılacaktır.

 

G. Tank Modernizasyon Programı:

 

Bu projenin amacı, çeşitli temel parçaların Türkiye'de üretilmesi de dahil olmak üzere, mevcut M48 tanklarının M48A3 ve/veya M48A5 tiplerine dönüştürülmesidir.

Türkiye Cumhuriyeti ve Amerika Birleşik Devletleri Hükümetleri Arasında Tesisler Konusunda 3 Numaralı Tamamlayıcı Anlaşma

 

MADDE I

 

1. Türkiye Cumhuriyeti ve Amerika Birleşik Devletleri Hükümetleri arasındaki Savunma ve Ekonomik İşbirliği Anlaşmasının V. maddesine uygun olarak, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti, aşağıda belirtilen Türk Silahlı Kuvvetleri tesislerinde müşterek savunma tedbirlerine katılması için Birleşik Devletler Hükümetine İzin verir.

— Sinop (elektromanyetik izleme)

— Pirinçlik (radar uyarı uzay izleme)

— İncirlik (hava harekat ve destek)

— Yamanlar (İzmir), Şahintepe (Gemlik), Elmadağ (Ankara), Karataş (Adana), Mahmurdağ (Samsun). Alemdağ (İstanbul), ve Kürecik (Malatya), (Muhabere Yerleri Tesisleri)

— Belbaşı (sismik bilgi toplama)

— Kargaburun (radyo seyrüseferi)

2. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti, ayrıca, Amerika Birleşik Devletleri'nin tesisler dışındaki idari ve destek teşkilat ve faaliyetlerine izin verir. Anılan teşkilat ve faaliyetler bu Anlaşmanın ilgili hükümlerine tabi olacaktır.

3- İcabı halinde, bu Tamamlayıcı Anlaşma'da belirlenen gerekler, bunlara ilişkin uygulama anlaşmalarında ayrıntıları ile düzenlenecektir.

 

MADDE II

 

1. Ana gayesi bilgi toplama, muhabere veya radyo seyrüseferi olan tesislerde teknik faaliyetler ve bakım hizmetleri Türk ve Amerikan personeli tarafından birlikte yürütülecektir. Taraflarca atanacak personelin dağıtımı ve Türk personelin eğitim ihtiyaçları da dahil olmak üzere, bu işbirliğinin veçheleri, İki Hükümetin yetkili makamlarınca birlikte tesbit edilecektir. Bu işbirliğinin amaçlarına uygun şekilde, Birleşik Devletler Hükümeti, Türk personelin eğitimine İmkan sağlayacaktır.

2. Türkiye'deki bu istihbarat toplama tesislerinden elde edilen işlenmemiş veriler de dahil olmak üzere, bütün istihbarat bilgileri, iki Hükümetin yetkili teknik makamlarınca müştereken tesbit edilen düzenlemelere göre her iki Hükümetçe paylaşılacaktır.

3. Türkiye'deki savunma muhabere sisteminin yetenek ve imkanlarından, Türk Silahlı Kuvvetlerinin istifadesini mümkün olduğu kadar artırmak üzere, karşılıklı mutabakatla, düzenlemeler yapılacaktır.

4. ABD ve Türk Makamları, tesislerin bu Anlaşma ile İzin verilen faaliyetleri ile diğer askeri ve sivil tesislerin faaliyetlerinin birbirine müdahalesini ve cana ve mala zarar verilmesini önlemek üzere istişare edeceklerdir.

5. Tesislerdeki teknik faaliyetlerle ilgili olup tesislerin görev yeteneklerini artıracak nitelikteki teçhizatın modernleştirilmesi, artırılması veya ithali Türk Hükümetinin ön iznine tabi olacaktır.

 

MADDE III

 

1. Amerika Birleşik Devletleri Hükümeti, her tesise. Birleşik Devletler Kuvvetlerinin Komutanı sıfatı ile ve aynı zamanda Türk Tesis Komutanı ile tek temas noktası olarak görev yapacak bir subay atayacaktır. Türk Tesis Komutanı ve bu statüde atanan Birleşik Devletler subayı, kendi kuvvetleri ve münhasıran bunlar tarafından kullanılan teçhizat, malzeme ve yerler üzerinde komuta ve kontrol icra ederek, aynı zamanda bunların güvenliğini sağlayacaklar, faaliyetlerin bu Anlaşmanın ruhuna ve hükümlerine uygun şekilde yürütülmesini sağlamak için yakın temas ve işbirliğini sürdürecekler ve Tesis'teki faaliyet ve teknik işletmenin, bu Anlaşma hükümlerine uygun olarak yürütülmesini sağlamaktan sorumlu olacaklardır.

2. Birleşik Devletler Kuvvetleri veya Birleşik Devletler Kuvvetlerinin müteahhitleri tarafından çalıştırılan Türk sivil personel, kendi işverenlerinin denetim, sorumluluk ve yönetimi altında olacaklardır.

3. Türk Tesis Komutanı, bu maddenin 1. fıkrası ile bu Anlaşmanın II. Maddesinin 1. fıkrasına göre mutabık kalınmış düzenlemelere uygun olarak, çevre güvenliği de dahil olmak üzere, tesisin bir bütün olarak güvenlik ve düzeninden ve mahalli Türk makamları ile ilişkilerden sorumludur.

4. -Tesislere giriş, Tesis Komutanının denetimi altında olacaktır. Birleşik Devletler Kuvvetleri ve sivil unsurunun ve bunun yanısıra Birleşik Devletler Kuvvetleri müteahhitlerinin, bu müteahhitler yanında çalışanların ve çalışan Türk sivillerinin ve bunların araçlarının tesise girişleri, yetkili Birleşik Devletler Makamlarının talebi üzerine yetkili Türk makamlarınca verilecek standart bir tanıtma kartı ile olacaktır. Anılan tanıtma kartları bu Anlaşma kapsamına giren bütün tesisler için geçerli olacaktır. Tanıtma kartı verilmesini bekleyen ve geçici görevli personel, tesise, resmi emirlere ve Birleşik Devletler tanıtma kartına dayanarak gireceklerdir. Yetki verilen yakınlar ve resmi ziyaretçiler, tesise, resmi Türk veya Birleşik Devletler tanıtma kartları ile girebileceklerdir. Tesislere giriş için gereken ayrıntılı uygulama düzenlemeleri, tesislere girişe ilişkin usuller hakkındaki bir direktifte yer alacaktır.

5. Tesisteki Birleşik Devletler Kuvvetlerinin Karargahında Amerikan bayrağı çekilebilir.

8. Tesis Komutanı, bu Maddenin hükümlerine uygun olarak, tesisin bütününe uygulanacak yönergeler çıkarabilir.

 

MADDE IV

 

Arnaç, görev, konum, tesis planı, silah ve mühimmat kadroları, ana teçhizat Kalemleri kadroları ve ABD kuvvet ve sivil unsur personel kadrolarına ilişkin ayrıntılar karşılıklı mutabakatla tesbit edilecektir. Böylece izin verilen kuvvet ve kadro miktarlarındaki artışlar, yetkili Türk makamlarının ön iznine tabi olacaktır. Birleşik Devletler Hükümetinin yetkili makamları, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinin yetkili makamlarına, Türk sivil personeli de dahil olmak üzere, tesislerden herbirine atanmış bulunan personel miktarları ile görev teşkilatları hakkında, üç ayda bir rapor vereceklerdir. Taraflar, personel atama işlemleri nedeni ile, zaman zaman, izin verilen personel kadro miktarının geçici olarak aşılabileceğini kabul ederler.

 

MADDE V

 

1. 19 Haziran 1951 tarihli «Kuzey Atlantik Andlaşmasına Taraf Devletler Arasında Kuvvetlerin Statüsüne Dair Sözleşme» hükümleri uyarınca, Birleşik Devletler Hükümeti, kuvvetleri için gereken teçhizatı ve makul miktarlarda yiyecek, ikmal maddeleri ve diğer eşyaları, münhasıran Birleşik Devletler Kuvvetleri, mensupları, sivil unsuru ve yakınları tarafından kullanılmak üzere, Türkiye'ye İthal veya Türkiye'den ihraç edebilir. Bu ithal ve ihraçları, A B D yetkilileri Türk yetkililerine manifesto ile bildirecektir.

2. Teçhizat ana kalemleri ile silah ve mühimmatın Türkiye'ye ithali ve Türkiye içinde kesin yer değiştirmesi, yetkili Türk Makamlarının ön iznine tabi olacak ve silah ve mühimmatın Türkiye içinde yer değiştirmeleri karşılıklı mutabık kalınacak güvenlik ve koruma tedbirleri altında yapılacaktır. Silah ve mühimmatın ve gizli nitelikteki teçhizat ve malzemenin gümrük denetimi için Özel usuller konacaktır.

3. Modernleştirme sonucu değiştirilmek üzere belirlenecek teçhizat da dahil olmak üzere, bir tesisin işletilmesi için ihtiyaç duyulan silah ve mühimmat ile teçhizat ana kalemleri, ön bildirim yapılmadan Türkiye'den çıkartılmayacaktır.

4. Taraflardan biri tesislerdeki faaliyetini sona erdirmeden veya kendi yeteneklerini önemli ölçüde azaltmadan Önce, her i k i Tarafın yetkili makamları aralarında İstişare edeceklerdir.

 

MADDE VI

 

Bu Anlaşma amaçlarına uygun olarak, Birleşik Devletler Hükümetince İhtiyaç duyulan malzeme, teçhizat, ikmal maddeleri, hizmetler ve sivil el emeği, mümkün olan en geniş ölçüde Türkiye'den sağlanacaktır,

 

MADDE VII

 

1. Bu Anlaşmanın amaçlarına uygun olarak Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti tarafından tahsis edilmiş ıslahat, tesisat, irtifak ve geçit hakları dahil, devlet mülkiyetindeki arazi kendisinden herhangi bir bedel istenmeksizin veya talebe yol açmaksızın Birleşik Devletler Hükümetince kullanılmaya devam olunacaktır. Bu madde, bu arazi sahalarının, ıslahat, tesisat, İrtifak ve geçit haklarının mülkiyetinin Birleşik Devletler'e verildiği şeklinde yorumlanmayacak ve bu Anlaşmanın amaçlarına uygun olarak Birleşik Devletler Hükümetine belirli mülkleri sağlayan mevcut özel kira mukavelelerinin hükümlerini etkilemeyecektir.

2. Bu Anlaşmanın amaçlarına uygun olarak Türkiye Cumhuriyeti Hükümetince Birleşik Devletler Hükümetine tahsis edilen arazi sahaları üzerinde, Birleşik Devletler tarafından veya onun adına İnşa veya tesis edilen bütün taşınmaz mallar, toprağa bağlı mallar dahil olmak üzere, inşa veya tesis tarihlerinden itibaren Türlüye Cumhuriyeti Hükümetinin malı olacak ve Türk yetkililerince Birleşik Devletler Hükümetine ve onun personeline bu Anlaşma amaçlarına uygun olarak sözkonusu malları kullanma hususunda verilen yetkiye halel getirmeksizin, bu şekilde tescil olunacaktır. Bu tür taşınmaz malların Birleşik Devletler tarafından kullanımının kat'İ sona ermesini müteakip, sözkonusu kullanım hakkı, geçmiş uygulamalar dikkate alınarak eğer varsa, karşılıklı saptanacak bakiye değerini Birleşik Devletler "Hükümetine tazmin edecek olan Türkiye Cumhuriyeti Hükümetine devredilecektir. Sözkonusu mallara, temel tesisat sistemleri ve binalara sürekli olarak eklenmiş veya yerleştirilmiş diğer sabit eşya da dahil olacaktır.

3. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti, Birleşik Devletler Hükümeti tarafından veya onun adına bu Anlaşmanın amaçları İçin Türkiye'ye ithal edilen veya Türkiye'den temin olunan her çeşit teçhizat, malzeme ve ikmal maddeleri, Birleşik Devletler Hükümeti tarafından elden çıkarıldığı takdirde, mutabık kalınacak düzenlemelere uygun olarak, öncelikle iktisap hakkını haiz olacaktır.

4. Tesislerde yeni binaların veya toprağa bağlı diğer malların inşası ve mevcut binaların temel yapısını değiştiren yıkma, sökme, tadilat ve modernleştirme yetkili Türk makamlarının ön iznine tabi olacaktır.

 

MADDE VIII

 

1. Münhasıran Türkiye tarafından yürütülen faaliyetler için kullanılan veya Türk personeli tarafından kullanılan mahaller hariç, tesislerin işletme ve bakım masrafları ve tesislerde karşılıklı olarak mutabık kalınmış inşaat, modernleştirme, tadil ve onarım masrafları Birleşik Devletler Hükümetince karşılanacaktır.

2. Taraflardan herbiri kendi personel masraflarını ödeyecektir.

3. Birleşik Devletler Hükümetince talep edilen ve Türkiye Cumhuriyeti Hükümetince tesislerin çevresine kadar götürülmesi sağlanan mahalli kolaylıkların tesise iletilmesi masrafları Birleşik Devletler Hükümetince karşılanır.

 

MADDE IX

 

1. NATO savunma planlarını desteklemek üzere, İncirlik Tesisinde konuşlandırılmasına izin verilen Birleşik Devletler rotasyon filosu uçaklarının ve bunların destek birliklerinin ve bu Anlaşmanın I. maddesinin 1. ve 2. fıkraları uyarınca izin verilen faaliyetleri destekleyen uçakların Türkiye'ye geliş ve gidişleri ile faaliyetleri, uygulama anlaşmalarına uygun olarak yürütülecektir. B u Anlaşmalar ayrıca aşağıdaki hususları kapsayacaktır :

A) İncirlik Tesisinin ortak kullanımı ve hava trafik kontrol hizmetlerinin sağlanması usulleri,

B) İncirlikteki rotasyon filosu uçaklarının eğitimine ait usuller.

2. NATO planlarım destekleyen ilâve eğitime ait usuller tesbit edilecektir. Bu eğitimin uygulanması ayrı protokoller yoluyla gerçekleştirilecektir.

3. Bu faaliyetleri destekleyen uçaklar sözkonusu faaliyetlere hizmet eden muayyen askeri ve sivil havaalanlarına ineceklerdir. Bu faaliyetlerle ilgili olarak hareket eden ikmal gemileri Türkiye Cumhuriyeti Hükümetince izin verilen Türk Limanlarına gireceklerdir.

4. Birleşik Devletler uçaklarının Türkiye'ye gelişi, gidişi ve tesisler arası uçuşlarını kolaylaştırmak için bu Anlaşmaya uygun hükümler getirilecektir.

 

MADDE X

 

Montreaınc Sözleşmesinin hükümleri saklıdır.

 

MADDE XI

 

I. maddenin 1. fıkrasında belirtilen tesisler yetkili Türk makamlarının denetimine tabidir. Sözkonusu denetlemeler Tarafların yetkili makamları arasındaki, karşılıklı olarak tatminkâr idari düzenlemelere dayanacaktır.

 

MADDE XII

 

Bu Anlaşma'daki hiçbir husus, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'nin olağanüstü durumlarda millî varlığını korumak için, uluslararası hukuka uygun olarak, gerekli kısıtlayıcı tedbirleri almak hususundaki doğal hakkını haleldar edemez.

 

MADDE XIII

 

1. Bu Anlaşma, yürürlüğe giriş tarihinden itibaren beş yıl süre ile geçerli olacaktır. Taraflardan biri bu ilk beş yıllık sürenin bitiminden üç ay önce bu Anlaşmanın feshini ihbar etmediği takdirde, Tarafların mutabakatı ile yahut müteakip her yılın bitiminden üç ay önce Taraflardan birinin fesih ihbarında bulunması sureti ile sona erdirilinceye kadar birer yıl süreyle yürürlükte kalmaya devam edecektir.

2. Bu Anlaşmanın sona ermesi halinde, Birleşik Devletler Hükümeti, hukuken sona erme tarihini takip eden bir yıl içinde, geri çekme ve tasfiye işlemlerini tamamlayacaktır. Bu Anlaşma sözkonusu geri çekme ve tasfiye amacı için yürürlükte addolunacaktır.

 

MADDE XIV

İşbu Anlaşma Türkçe ve İngilizce metinleri aynı derecede geçerli olmak üzere 1980 yılı Mart ayının 29. günü, Ankara'da iki nüsha olarak yapılmıştır.

               

           TÜRKİYE CUMHURİYETİ                                                                   AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ

                 HÜKÜMETİ ADINA                                                                                       HÜKÜMETİ ADINA

          (İmza)                                                                                                             (İmza)

                   Hayrettin ERKMEN                                                                                    James W. SPAIN

                    Dışişleri Bakanı                                                                                           A. B. D. Büyükelçisi

 

Numaralı Tesisler Tamamlayıcı Anlaşması'na I numaralı Ek Sinop Tesisi Uygulama Anlaşması

 

I. Giriş

Bu ek, Türkiye Cumhuriyeti ve Amerika Birleşik Devletleri Hükümetleri arasında aynı tarihte yapılan Savunma ve Ekonomik İşbirliği Anlaşmasına ekli ve bundan sonra Anlaşma olarak bahsi geçecek olan, üç numaralı Tesisler Tamamlayıcı Anlaşmasının uygulamasına aittir.

 

II. Tanım :

Bu ekin amaçlarına uygun olarak Sinop Tesisi aşağıdakileri kapsayan bir bütündür.

1. Sinop İstasyonu,

2. Hipodrom Mevki,

3. 6 Numaralı Sinop su kuyusu,

4. Sinop Havaalanı.

 

III. Amaç :

Bu ekin amacı Sinop Tesisindeki faaliyetlere ait esas ve usulleri düzenlemektir.

 

IV. Görev :

Birleşik Devletler Hükümetinin, elektromanyetik yayınların İzlenmesi, kaydedilmesi ve analiz edilmesi ve ilgili destek faaliyetlerinin yürütülmesi ve idame ettirilmesi amacıyla Sinop Tesisindeki faaliyetlere katılmasına izin verilmiştir.

 

V. Tesis Planı :

Bu ekin II. maddesinde tanımlanan Sinop Tesisinin tümüne ait güncel ana plan, bu ek ile birlikte muhafaza edilecek ve coğrafi koordinatları, yükseklik, yüzölçümü, Özel tanım işaretleri ve yerleşme listesini İçerecektir.

 

VI . I Silah ve Mühimmat Kadroları :

Tesisde bulundurulmasına izin verilen silah ve mühimmatın güncel listesi bu ekle birlikte muhafaza edilecektir.

 

VII. Ana Teçhizat Kalemleri :

îzin verilen ana teçhizat kalemlerinin güncel listesi bu ekle birlikte muhafaza edilecektir.

 

VIII. ABD Kuvvet ve Sivil Unsur Personel Kadroları :

İzin verilen A B D Kuvvet ve Sivil unsur personel kadrolarını gösteren güncel bîr liste, bu ekle birlikte muhafaza edilecektir.

 

IX. ABD Sözleşmeli ve Türk Sivil İşçileri :

A B D Müteahhitlerinin Birleşik Devletler tabiyetindeki personel miktarları ve Türk sivil işçi miktarları, Birleşik Devletler makamları tarafından 3 ayda bir sunulacak personel durum raporlarında gösterilecektir.

 

X. Ortak Teknik İşletilme :

1. Ana görev faaliyetleri ve ilgili bakım hizmetleri ortaklaşa yürütülecektir ve bu faaliyetler neticesinde elde edilen bilgiler, bu ekle beraber bulundurulacak Sinop'taki ortak teknik işletme konusundaki «Teknik Düzenleme» hükümlerine uygun olarak taraflarca müştereken paylaşılacaktır.

2. Ortak teknik işletmeye katılacak Türk personel görev yeri kadroları ortak teknik faaliyetler konusundaki teknik düzenlemeye eklenecektir.

3. Ortak teknik işletilmeye katılmak üzere atanan Türk personelin görev başı eğitimi "Sinop Tesisindeki ilgili askeri yetkililer arasında mutabık kalınacak program hükümlerine göre yürütülecektir,

4. Bir tarafın subayları, talep edildiğinde diğer tarafın personeline ait görev müessiriyet raporları verecektir.

 

XI. Görev Teşkilat Şeması :

Bu ekin n. maddesinde belirtilen Sinop Tesisinin bütünü içindeki Birleşik Devletler Kuvvetlerine ait güncel bir görev teşkilat şeması bu ekle birlikte bulundurulacak ve gösterilen müfrezelerin numaraları, isimleri ve görevlerini İçerecektir.

 

XII. Sorumluluklar ve İlişkiler :

1. Sinop'ta tarafların Anlaşmanın III. maddesi 1. fıkrasında belirtilen, ilgili Askeri Yetkilileri, Anlaşmanın ilgili hükümleri ve ekleri ile, yapılmış veya yukarıdaki hususlara uygun olarak gelecekte yapılabilecek anlaşmalar, teknik düzenlemeler ve mutabakat mektuplarına uyulmasından ve bunların uygulanmasından, kendi üst makamlarına karşı sorumludurlar.

2. İki tarafın ilgili Askeri Yetkilileri arasındaki ilişkiler, işbirliği, iyi niyet ve dostluk havası içinde sürdürülecektir. Bu yetkililer, kendi astlarının da aynı tutumu gözetmelerini sağlamak üzere gerekli tedbirleri alacaklardır.

3. Tesis Komutam, Birleşik Devletler personeli ile Türk personeli veya yerel Türk sivil makamları arasında doğabilecek sorunların hallinde talep üzerine, gerekli yardımı sağlayacaktır.

4. İlgili Askeri Yetkililer, kendi mevzuatlarına uygun olarak, olağanüstü durumlarda ve tabii afet hallerinde yerel halka yardım etmek için gerekli planları müştereken hazırlayacaklardır. Tesis Komutanı, aynı zamanda, şartlar gerektirdiğinde Türk sivil ve askeri makamlarıyla, onların yardımım sağlamak için planlar hazırlayacaktır.

5. İlgili Askeri Yetkililer, kendi üst makamlarınca ve denetleme heyetlerince yapılacak resmi ziyaretlerden birbirini haberdar edecek ve gerekli brifinglerin hazırlık ve icrasında, karşılıklı mutabık kalman idari düzenlemelere göre uygun şekilde işbirliği yapacaklardır.

6. Bu Anlaşmaya taraf olanlar, birbirlerinin kripto odalarının dokunulmazlığım ve yetkisiz personelin bu bölgelere girmesini önlemek için gereken tüm önlemleri alacaklarını kabul ederler. Yasak olarak belirlenen diğer mahallere Türk ve ABD personelinin girişleri karşılıklı mutabakata göre olacaktır.

7. Kanunları, yönetmelikleri veya emirleri ihlâli görülen Türk veya Birleşik Devletler personeli gereken işlemin yapılması için kendi ilgili Askeri Yetkililerine rapor edilecektir.

8. İlgili Askeri Yetkililer, yangım önleme ve söndürme ve tesisde sağlığın korunması için müştereken düzenlemeler yapacaklardır.

9. Tesisin dışındaki levhalar Türkçe yazılı olacaktır. Tesis içinde levhalar Türkçe veya ingilizce, veya karşılıklı anlaşmaya göre her iki dilde yazılı olacaktır.

10. ilgili Askeri Yetkililer, Anlaşmanın V. maddesine uygun olarak münhasıran Birleşik Devletler Kuvvet mensupları, sivil unsuru ve yakınları iğin ithal edilen teçhlzat, yiyecek, ikmal maddeleri ve diğer eşyaların yetkisiz kimselere satışım veya devrini önleyecek tedbirleri müştereken alacaklardır.

11. İlgili Askeri Yetkililer, Anlaşmanın VII. maddesinin 3. fıkrasına uygun olarak elden çıkarılacak teçhizat, malzeme ve ikmal maddelerinin, yetkisiz kimselere devrini önlemek İçin işbirliğinde bulunacaklardır.

 

XIII. Tesis Güvenliği:

1. Sinop'daki ilgili Askeri Yetkililerden herbiri, münhasıran kendi milli unsuru tarafından kullanılan yerleri kapsayan bir güvenlik planı yapacaktır.

2. Tesis Komutam, güvenliğe yönelik tehditleri karşılamak üzere Anlaşmanın m. maddesinin 3. fıkrasına uygun olarak tesisin tümüne ait bir güvenlik planı hazırlayacaktır.

3. Tesis Komutanına, tesise girişlerin kontrolü konusundaki sorumluluğunu yerine getirmesinde yardım etmek üzere vasıflı Birleşik Devletler personeli talep üzerine, tahsis edilecektir. Tesise giren veya çıkan personelin veya araçların aranmasına gerek duyulduğunda, Türk personel veya araçlarının aranması, Türk güvenlik personeli tarafından, Birleşik Devletler personel veya araçlarının aranması İse Birleşik Devletler güvenlik personeli tarafından yapılacaktır.

4. Türk ve Birleşik Devletler resmi araçlarının giriş ve çıkışları, yetkili Türk veya Birleşik Devletler Makamlarınca verilecek araç hareket izni (görev belgesi) esası üzerinden olacaktır. Nizamiyede bu giriş ve çıkışların kaydı için bir araç kayıt defteri tutulacaktır,

 

XIV. Ortak Kullanım Düzenlemeleri:

1. Tesisin idari ve lojistik desteğini sağlamak için Birleşik Devletler idari ve destek uçaklarının Sinop Hava Meydanında konuşlanmasına, ve bu meydanı kullanmasına izin verilmiştir.

2. Taraflardan birinin işlettiği kara ulaştırma araçları Sisteminden, yeteri kadar boş yer bulunduğu takdirde, diğer taraf personelince de faydalanılabilir

3. Taraflardan birine ait sportif ve sosyal tesisler karşılıklılık esası Özerinden ve karşılıklı mutabık kalınacak usullere göre diğer taraf personelince de kullanılabilir.

İşbu Anlaşma Türkçe ve İngilizce metinleri aynı derecede geçerli olmak Üzere 1980 yılı Mart ayının 29. günü, Ankara'da iki nüsha olarak yapılmıştır.

 

           TÜRKİYE CUMHURİYETİ                                                                   AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ

                 HÜKÜMETİ ADINA                                                                                       HÜKÜMETİ ADINA

          (İmza)                                                                                                             (İmza)

                   Necdet ÖZTORUN                                                                                     James W. SPAIN

                   Korgeneral                                                                                                   Büyükelçi

                   Gnkur. Gn. P. P. Bşk.                                                                                   A. B. D. Büyükelçisi