Bugun...


Dr. Abdullah Köktürk

facebook-paylas
Doğayı Ekolojik iktisat mı, Sürdürülebilir Kalkınma mı Koruyabilir?
Tarih: 04-03-2019 23:07:00 Güncelleme: 05-03-2019 08:54:00


 

 

Dünya hızla bir çevre felaketine yaklaşmaktadır. Küresel ısınmaya sebep olan atmosferdeki CO2 miktarı, 1965 de 320 ppm (ppm:milyon parçada partikül miktarı)  iken, bugün 400 ppm’e ulaşmış durumdadır. Fosil yakıt kaynaklı karbondioksit salınımı 1955’de yılda 1,5 milyar ton iken, bugün 7 milyar tonu geçmiştir. Bu veriler geri dönülemez rakamlara çok yakın olduğumuzu gösteriyor.

Atmosferdeki karbondioksit artışının en büyük sebebi, sanayi üretimi atıkları ve kentlerde kullanılan motorlu taşıtlardır. Yani Küresel ısınmanın ana sebebi teknoloji ve sanayidir. Sanayileşme, fabrika atıklarından başka, ormanların ve diğer doğal kaynakların yok olması, bitki örtüsünün tahrip olması, canlı nesillerin tükenmesi, hava kirlenmesi, su kirlenmesi ve gürültü gibi pek çok konuda çevre kirlenmesine sebep olmaktadır. Sanayileşme, bunlarla da kalmamakta, dolaylı olarak da pek çok probleme kaynaklık etmektedir.

Çevre sorunları, farklı gelişme ve sanayileşme düzeylerine göre farklı boyutlar gösterebilmektedir. Ancak, ülkelerin ekonomik sistemleri ve siyasal rejimlerine göre bir değişiklik göstermemektedir. Sosyalist rejimler de kapitalist devletler kadar çevreye duyarsız olabilmektedir. Kapitalizm de, sosyalizm de, komünizm de çevreyi korumada aynı ölçüde beceriksiz olmuşlardır.

Genel düşünceye göre, çevre sorunları daha çok serbest piyasa sistemine sahip ülkelerde ortaya çıkmaktadır. Bu ise daha çok kapitalist ekonomilerde tüketim olgusunun ön planda olması ile açıklanmaktadır. Ancak, çevre sorunları tüketim aşamasından daha çok üretim aşamasında ortaya çıkmaktadır.

Lenin'in 1920'lerdeki, “Komünizm, Sovyet iktidarı artı tüm ülkenin elektrifikasyonudur” sözü, Bolşeviklerin sanayileşmeye olan inancını ortaya koymaktadır. Takiben, Stalin de, 1928 yılında Birinci Beş Yıllık Planın yürürlüğe konulmasıyla, Sovyetler Birliğini her ne pahasına olursa olsun endüstrileştirmek için muazzam bir hareket başlatmıştır. Doğal çevrenin değeri, Sovyetler Birliğini modern bir endüstri toplumuna dönüştürme çabaları içinde unutulmuştur. Bugün Çin Komünist Partisi’nin planladığı Çin Sanayi dünyayı kirletmede birinci sıradadır.

Hazar Denizinin aşırı kirlenmesi, Aral Gölünün yok olması gibi ekolojik felaketler ve Çernobil gibi nükleer felaketler Sovyetler Birliği döneminde oluşmuştur. Bütün bunlar Sosyalist bir toplumda da geniş ve ürkütücü bir çevre sorunları gerçeğinin varlığını gözler önüne sermiştir. Bu ise çevre sorunlarının en az liberal ekonomiler kadar planlı ekonomilerin de sorunu olduğunu ya da çevre sorunlarının sistemler-üstü ve evrensel bir olgu olduğunu bize göstermektedir.

Bazı yazarlar (John Bellamy Foster vd) Marx’ın yabancılaşma kavramından yola çıkarak onun teknoloji ve sanayiyi eleştirdiğini öne sürmektedirler. Ancak, Marx’ın eserleri topluca incelendiğinde onun teknoloji ve sanayi hayranı olduğu görülmektedir. Marx’ın ekolojik iktisat üzerine görüşleri de modern kapitalizmin bulduğu sürdürülebilir kalkınma veya geri dönüşüm uygulamalarından başka bir şey değildir.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Komisyonu (UNDP) tarafından da zorunlu hale getirilen “sürdürülebilir kalkınma” ise kapitalizmin en büyük yalanlarından birisidir. Teknolojik kalkınma ile çevre koruma birbiri ile bağdaşmayacak kavramlardır. İnsanı kendisine ve doğaya yabancılaştıran sanayi hangi bilimsel yöntem kullanılırsa kullanılsın çevreyi zehirlemeye ve küresel ısınmanın en büyük sebebi olmaya devam edecektir.

Kapitalizm insanlığın en büyük sorunlarından birisidir. Ancak, sanayi ve teknolojinin küresel ısınmaya verdiği zarar konusunda kapitalizmin sürdürülebilir kalkınması ile sosyalizmin ekolojik iktisadı aynı noktada buluşmaktadırlar. Ekonomik gücün gittikçe tek elde yoğunlaşması demek olan ve çevreyi gittikçe daha çok kirleten makinalar, bugün ilerlemenin değil, doğanın yok oluşunun simgesidirler.



Bu yazı 25664 defa okunmuştur.

FACEBOOK YORUM
Yorum

YAZARIN DİĞER YAZILARI

Bizi Takip Edin :
Facebook Twitter Google Youtube RSS
YAZARLAR
ÇOK OKUNAN HABERLER
SON YORUMLANANLAR
HABER ARŞİVİ

AKP Nasıl Kazanıyor?


nöbetçi eczaneler
HABER ARA
YUKARI